مسئله نور و تاریکی
نکتۀ مهم دیگری که یکی از بزرگترین مطالب اساسی عالم خلقت است و مدار دین و فلسفه و حکمت و علم بر آن می‌چرخد این است که در عالم تاریکی مطلق نیست زیرا سراسر عالم نور و درخشندگی و حیات و فعالیت و حرکت است. آنچه تاریکی به نظر ما می‌رسد نسبی است. مثلاً کرۀ زمین پشت به خورشید می‌کند، موقتاً از نور محروم است ولی در همین تاریکی هم عنصر روشنایی هست چنان که دید اشخاص نسبت به یکدیگر تفاوت دارد. دید مردمان سابق که این نورهای مصنوعی را نداشتند خیلی تیزتر از امروز بود. دید مردمان بدوی و بیابان‌نشین در تاریکی غیر از دید شهرنشینان است که چشمان آنها در اثر اعتیاد به نور چراغ ضعیف شده. روشنایی بیابان غیر از شهر است. دید حیوانات با هم فرق دارد و حیوانات بدون چراغ می‌توانند راه خود را پیدا کنند. پس تاریکی در بین نیست و باید آن را روشن و سایه نام نهاد. چراغ‌ها و منابع نورهای شهر مثل چراغ برق، چراغ نفت و غیره نیز که عملشان اشتعال و احتراق یا فعل و انفعال الکتریسیته است آنها هم از منبع نیروی عالم سرچشمه می‌گیرند.