قسمت دوم
امور بسیار جزئی است که به بندگان محول شده. ظروف حواس به هریک از ما به نحوه خاص عطا گردیده اگر به طور احسن از آنها بهرهبرداری کنیم نتیجۀ نیکو میبریم. منظور این است که هر فردی هرگاه ظروف حواس را ورزش دهد قویتر میشود و میتواند در حدود استعداد ظروفی که خداوند به او داده آن ظروف را تقویت کند.
از این جا معلوم میشود که تقدیر و سرنوشت یزدانی یا جبر در زندگی بشر دخالت عظیم دارد و چون یزدان آفریننده بشر است اصول و رؤس حیات بشر از جانب او است که ظروف را به صورتی که صلاح و شایسته و لازم بوده اعطا و تفویض کرده است.
از طرف دیگر خود بشر نیز در حدود ظروف حواس که به او تفویض شده مسئول است که آن را تقویت کند و منتهای استعداد خویش را در این باره به منصه ظهور برساند.
مثال ـ قبل از این که وارد در توضیح بیشتر این مطلب شوی برای روشن شدن مثالی میزنم: گوسفندی را در یک مرتع به طناب بلندی میبندند که چرا کند. گوسفند در حدودی که طناب به او اجازه میدهد میتواند از چراگاه استفاده کند ولی بیش از آن قادر نیست. اما ما که بر او تسلط داریم میتوانیم گوسفند را به هرکجا که میخواهیم ببریم که از آنجا استفاده نماید.