عکس‌العمل خشم
اثر دیگری که بر این خشم مترتّب است، عکس‌العمل آن است، زیرا این نکته را هرکسی آزموده که پس از هر خشمی محبت پیش می‌آید و پس از هر طوفانی آرامش است. همان طورکه شاعرگفته اگر رشته مودّت پاره شود، وقتی دوباره گره خورد، نزدیکتر و کوتاه‌ترخواهد شد. به این لحاظ گاهی بهترین دوستان انسان کسانی هستند که برخوردی با انسان پیدا کرده‌اند و پس از آن با یکدیگر صمیمی و خودی شده‌اند. در هر حال عکس‌العمل طبیعی هر اختلاف، ایجاد محیط صفا و دوستی است و مسئله در این است آیا جدال که خود ناراحتی است به این می‌ارزد که آن را تحمل کنیم تا از عکس‌العمل آن استفاده نماییم؟ حقیقت این است که صفای مطلوب پس از خشم حاصل می‌شود زیرا پس از آن تلخی باشکوه صفا و محبت می‌آید، همان طورکه پس از غرش کوتاه و تند ابر بهاری، بارانی بر سبزه و باغ می‌زند و آن ها را بسی مطلوب‌تر و باطراوت‌تر می‌سازد. داروی تلخ نیز هر چند خوردنش سخت است، ولی دنبال آن شفا و سلامت و لذت و کامرانی است.