چه اختیاری؟

زنجیر سرنوشت جبر و تقدیر (قسمت اول)

به انسان چشم عطا شده تا ببیند. یک کور مادرزاد که قوۀ بینایی ندارد چگونه برای خود چشم تهیه کند؟ آن کس هم که به اجبار به او چشم داده‌اند چگونه نبیند، نمی‌تواند نبیند و حتماً می‌بیند، به اجبار با چشمی که به او داده شده تماشا می‌کند و به اجبار چیزهایی می‌بیند.

اگر به کسی بینایی قوی و دید تیزبین بخشیده‌اند، اگر دیدگانی حساس تفویض کرده‌اند، یا اگر دیدۀ تنگ و کم‌سو و بی‌قدرت داده‌اند او را چه اختیاری است که این وسائل را تعویض کند و یا تیزبین‌تر و دقیق‌تر سازد و ماهیت قوۀ بینایی خود را به طور طبیعی تغییر دهد؟

پس هرچه هست جبر است ولو اینکه نام آن را تفویض گذاریم.