سلسله مراتب نیرو

دینامیسم آفرینش بیان اول - دلائلی چند از خداشناسی ب- جزء و کل

هرگاه با نظر دقیق بنگریم خواهیم دید که در عالم هر نیروئی وابسته به نیروی دیگر است. مثلا نیروی بشر و حیوانات از نباتات تأمین می‌شود و نیروی نباتات از زمین و عناصر آن و آب و نیروی زمین از تابش آفتاب است. آیا سلسله مراتب به همین جا پایان می‌یابد؟ خیر. خورشید نیز نیروی خود را از جای دیگر دریافت می‌دارد و نیرو از خودش نیست و همان منبعی که به خورشید نیرو می‌دهد خود آن‌ را از جای دیگر می‌گیرد و اگر بتوانیم سلسله مراتب این نیروها را بگیریم بالاخره از بحر بی‌پایانی واقف می‌شویم که جامع همه نیروها است.

در اینجا است که دست نومیدی به سینه و انگشت تحیر بدندان گرفته و اذعان می‌کنیم که چون هر نیروئی قائم بالذات نیست و از نیروی بالاتر سرچشم می‌گیرد و لذا نیروئی مافوق وجود دارد که جامع همه نیروهای عالم بشمار می‌رود. اگر توانستید غیر از این که من می‌گویم نیروئی دیگر در عالم پیدا کنید که منبعی داشته باشد و سلسله مراتب نیروها در آنجا متوقف شود به ما نشان دهید یا بگوئید.

سلسله مراتب نیروزندگی در عالم از کوچکترین واحد اتم و سلول و از آن کوچکتر شروع شده و به بزرگترین واحد سحابی‌ها و از آن بزرگتر می‌رسد.
(اینجا یکی از سحابی‌ها یا واحدهای عظیم را که میلیاردها کره در آن وجود دارد ملاحظه می‌کنید.)