عشق در عالم وحدت

گلهای راهنمایی جلد دوم راز و نیاز با معشوق
فنری را که می‌کشند هر چند از پایه، خود ظاهراً دور می‌شود دوباره به سوی آن باز می‌گردد. (در بالا یک ترازوی فنری را ملاحظه می‌کنید.)

سرنوشت و تقدیر که برنامه زندگی هر فرد از مخلوقات عالم و راه و مسیر خود ما است این نکته را نیز روشن می‌سازد که هر چه هست در داخل عالم انجام می‌شود، همه به هم پیوسته‌ایم و هرچند در ظاهر خود را جدا بدانیم حقیقت ما اتصال و پیوستگی است. در عشق به یار نیز همیشه پیوسته‌ایم و دوری جز ظاهری نیست. فنری را که می‌کشند هر چند از پایۀ خود به ظاهر دور می‌گردد اما پیوسته تمایلش به بازگشت به اصل است و بالاخره به اصل هم برمی‌گردد. دوری او از پایه‌اش تنها به خاطر انجام وظیفه است و چون تکلیف خود را صورت داد بازگشت می‌کند.

ما انسان‌ها هم نسبت به عالم خلقت همین حکم را داریم. فنر میل دارد به حالت اول بازگردد و فشار و کشش آن هم به خاطر همین میل است. همۀ مخلوقات هم خواه بدانند یا ندانند همین میل به بازگشت را دارند و همین است که آن را عشق و جذبه و محبت الهی می‌خوانند.