معرفت و اخلاق

بزرگترین نشان آدمیت و انسانیت همانا معرفت است و نقطه مقابل علم جهل می‌باشد زیرا منشأ تمام صفات نیکو، علم و دانش و منشأ همه اشتباهات و غفلت‌ها جهل است. بنابراین نخستین صفتی که برای یک انسان لازم است دانش می‌باشد و هرچه در این باره بگویم کم است و دانش هم هرچه بالا برود، انتهایی بر آن متصور نیست؛ زیرا دانش انسانی از سرچشمه دانش یزدانی است و دانش یزدانی پایان ندارد. به این لحاظ است که هرچه دانش بالا می‌رود، می‌بینیم باز عقب‌افتاده هستیم و در مقابل دانش کل نادانیم.

نشان انسانیت معرفت است. برای این که درجه آدمیت یک فرد را بسنجیم، باید میزان فهم و عقل و علم او را دریابیم و این امور با رفتار و اعمال آن ها روشن می‌گردد. از مردم عاقل و عالم اعمالی سرمی‌زند که نشانه معرفت آن ها است و از جهال کارهایی به ظهور می‌رسد که ماهیت آن ها را آشکار می‌کند. تواضع و فروتنی که البته نباید با تملّق اشتباه شود، محبت، خوشرویی، حسن خلق، ادب، انسانیت نشانه‌ای از این برتری است و برعکس کینه، حسد، تکبر، خودفروشی، لاف زدن، طعنه، رنجاندن دیگران، حرص و خودخواهی و چاپلوسی نشانی از جهالت است.

• دیدگاه ها