طرز تحقیق

گلهای راهنمایی جلد دوم مظاهر وحدت در جهان
همان طور که در یک منطقه سرد و زمستانی طلوع آفتاب بامدادی نویدی از حیات و حرارت با خود همراه دارد طلوع فکر وحدت در بین تیرگی‌ها و نگرانی‌ها نوید نشاط و شادمانی و سعادت است.
اینجا آزمایش بی‌رحمانه علمی بر روی دو موجود زنده و حساس که مثل ما حس درد و ناراحتی دارند نشان داده شده است. سمت راست شوک برق را بر روی سر یک میمون نشان می‌دهد و سمت چپ آزمایش‌های عجیب و دردناک روی حیوان نشان داده شده است. قیافه وحشت‌زده این موجود بینوا ما را از شرح مطلب بی‌نیاز می‌سازد.

در اینجا لازم است نکته‌ای را تذکر دهم که در هر امری ولو تحقیق علمی یا اخلاقی یا فلسفی در عین استواری عزم و قدرت تصمیم بایستی قلب رقیق داشت یعنی از خشونت و آزار ولو به عنوان علم خودداری کرد. نه مانند کسانی که حیوانات را زنده تشریح می‌کنند یا در تبلیغ اخلاقی خشونت و سرزنش‌های تند به خرج می‌دهند. مخصوصاً این درس عبرتی است برای آن دانشمندان که به خاطر تحقیقات علمی موجودات را زنده زنده تشریح می‌نمایند یا در معرض شوک‌های برق و آزارهای مختلف قرار می‌دهند. آیا اینها قلب آهنین دارند و رقتی به حال حیوانات بی‌گناه که حق حیات در دنیا دارند نمی‌کنند.

البته اینها مدعی هستند که موجودات کوچکتر را باید فدای مصالح بزرگتر بشر و عالم ساخت. این درست است ولی بایستی بکوشند همان نتیجه را با طریق دیگری بگیرند که موجب آزار حیوانات بی‌گناه و بی‌دفاع نشوند.

وحدت چون همۀ موجودات را دوست می‌دارد این عمل را شایستۀ انسانیت نمی‌شمارد.

تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال.