پستی و بلندی‌های تاریخ
ملت‌هایی که باقی مانده‌اند چه پستی و بلندی‌هایی را که گذرانده‌اند و چه نشیب و فرازهایی را طی کرده‌اند. مثلاً ملت مصر در چهارهزار سال قبل بزرگترین قدرت را در دست داشت و فراعنۀ آن نه‌تنها خود را سلطان جهان بلکه سلطان آسمان‌ها می‌خواندند. چینی‌ها شش هزار سال قبل در امور اجتماعی، حتی علوم به قدری ترقی کرده بودند که سلطۀ معنوی خود را بر دنیای آن روز می‌افکندند. ملت یونان از بزرگترین قدرت‌های بیست قرن قبل بود و دنیایی را در اختیار داشت. ملت رم با امپراطوری بزرگش جهان را زیر سیطرۀ خود داشت. مغول‌ها روزی حکومت نیمی از جهان را به دست گرفته بودند. کشور ما نیز پستی و بلندی‌های بسیار به خود دیده و زمانی شرق و غرب آسیا را تحت تسلط خود داشت و مکرراً به اوج عظمت رسید یا مورد تهاجم اقوام و ملل مختلف قرار گرفت. صفحات تاریخ مثال‌های فراوان از آن به ما نشان می‌دهد.