تجزیه و تحلیل روانی
بیاییم و حالت این مرد را تجزیه و تحلیل کنیم. چرا در ابتدا ناراحت و کسل بود و سپس شادمان گردید؟ آیا علت جز آن است که رنج و غمی در زندگی او پدید آمد و این رنج توانست در ایام زندگی لحظات شادمانی که واکنش آن حزنها بود ایجاد کند؟
راستی این است که شادمانی عکسالعمل و دنبالۀ حتمی حزن است و جز با وجود آمدن حزن شادمانی به وجود نمیآید. این است که قرآن فرمود: ان مع العسر یسری ثم ان مع العسر یسری: همانا که همراه سختی آسانی و همراه گرفتگی گشادگی است.
این عکسالعمل طبیعی است.