منبع لایزال

گلهای راهنمایی جلد دوم رابطۀ نورالانوار و مخلوقات و کیفیت وحدت عالم درسی از خداشناسی

پس آن منبع لایزال و بی‌پایان و بسیار عظیمی که در مقالات قبل مخصوصاً در بخش "حل مسائل خداشناسی و آفرینش" گل‌های راهنمایی جلد اول به طور اشاره بیان کردیم و گوشه‌ای از آن نشان داده شده بود اینک به طور وضوح روشن و آشکار می‌گردد. این همان گنج شایگان لایتناهی است که سراسر عالم را مملو داشته و آثار آن در هر گوشه بلکه در هر ذره نمایان است.

تمام عالم مالامال از این قدرت‌ها است بدون این که یک ذره جایی را بتوانیم در جهان هستی بیابیم که از آن خالی باشد. این منبع از عقل سرشار است یعنی عقلی بی‌پایان دارد و وقتی ذره‌ای از آن در یک مخلوق مثل یک انسان یا حیوان بتابد عقل در او تجلی می‌کند. عالم انباشته از این عقل است و به همین لحاظ است که بدون توجه به اصل مطلب به عقل کل قائل شده‌اند. عقل کل در حقیقت منبع بی‌پایان عقل است که یک اتم آن مثلاً در یک موجود جلوه می‌کند و او را شخص فکور، مخترع، مکتشف، فیلسوف تحویل جامعۀ عالمی می‌دهد.