وضع فکری بشر

گلهای راهنمایی جلد دوم مظاهر وحدت در جهان

منتسکیو عالم شهیر اجتماعی فرانسوی در کتابی بنام «نامه‌های ایرانی» که به بهانه مکاتبه یک ایرانی مقیم پاریس با یک ایرانی مقیم ایران بسیاری اشتباهات اجتماعی عهد خود را بیان می‌سازد در یک جا چنین می‌گوید که ایرانی مزبور توسط یکی از دوستان فرانسویش به یک نفر فرانسوی دیگر معرفی شد. وقتی که شخص مزبور گفت: «این آقا ایرانی است» طرف با نهایت تعجب اظهار داشت: «آقا ایرانی است؟ عجب! چطور ممکن است ایرانی بود؟ » فکر کوچک آن مرد نمی‌توانست قبول کند که غیر از فرانسویان کسان دیگری هم در دنیا هستند. همین طور افرادی که به یک دین معتقدند نمی‌توانند قبول نمایند دیگران که به آن دیانت معتقد نیستند آنها هم جزء طبقه انسان و مخلوق خداوند سجان هستند. غرق شدن دنیا در این گونه اختلافات که اشاره‌ای به آن شد به خاطر آن است که قدر وحدت را بشناسند همان طور که آن غلام پس از افتادن در آب قدر کشتی را دانست.

از این سوی مسئله که نظر کنیم می‌بینیم قدر این وحدت را نیز کسی می‌شناسد که در آن کاملاً وارد شود و در حقیقت در معنی آن غرق شود و لذت آن را بفهمد و آن را آزمایش کند والا با شنیدن توصیف و تعریف دورادور نمی‌توان به حقیقت پی برد مگر به وحدت بپیوندد و آن را سرمشق زندگی خود سازد