کدام است

آن وقت شخص طالب حقیقت گیج و مبهوت شده می‌گوید: «نمی‌دانم چه بگویم. می‌گویم کثرت است جواب می‌رسد وحدت است. می‌گویم وحدت است جواب می‌آید نه روح جدا است. پس معلوم می‌شود که یکی نیستی دو هستی.

منظور او از این سخن همین مظاهر مختلفه‌ای است که به صورت مثبت و منفی روح و جسم، شب و روز، بالا و پایین، زیرورو، خیر وشر، رحمن و شیطان، نیک و بد و غیره جلوه می‌کند که به صورت زوج است و همانطور که در قرآن می‌فرماید همۀ اشیاء عالم به صورت زوج خلق شده است (و خلقنا من کل شیئی زوجین، الذاریات، 49). معلوم می‌شود که حقیقت این است که همه‌چیز دو تا است و نمی‌توان به توحید قائل شد بلکه باید همه را دوتا دانست.

• دیدگاه ها