معرفت واقعی

گلهای راهنمایی جلد دوم هستی عالم از اوست خداشناسی
آیینه با صاحب تصویر جدا و دوربین عکاسی از صاحب عکس جداست (در اینجا به وسیله یک ذره‌بین و یک آیینه اصل معکوس شدن تصویر را در دوربین عکاسی مجسم کرده است.)

امید است دانشمندان فکور و موشکاف متوجه این حقیقت شوند که یک مسألۀ مبهم و مجهول اینک روشن شده و اصل معرفت و جوهرۀ دانش به عالم عرضه گردید. باشد که همۀ صاحبان عقل و خرد از آن بهره‌برداری نمایند. پس تفکیک کردن معنی ندارد زیرا نتیجۀ تفکیک همان است که آن همه اشکال و ابهام به وجود می‌آورد و اگر بگویند موجودات عکس اوست که در عالم برمی‌گردد مثل تصویری که در آیینه بیفتد یا عکسی که روی صفحۀ فیلم یا شیشه عکاسی ثبت شود یا سایه‌ای که بر روی زمین بیفتد و انواع و اقسام این قبیل تعبیرات صحیح نیست زیرا در تمام این تشبیهات عکس با عاکس جداست. آیینه با صاحب تصویر جدا و دوربین عکاسی از صاحب عکس جدا می‌باشد و اگر بخواهیم دنبال این تشبیه برویم همان اشکالات سابق پیش می‌آید یعنی بایستی محلی خارج از این عالم قائل شد و این عالم را آیینۀ آن دانست که آن ذات در آیینه منعکس می‌گردد. آن وقت غیر محدود بودن عالم که حقیقتی ثابت است بر هم می‌خورد و لغو می‌شود. لذا برای خدا مکان پیدا می‌شود زیرا باید در جایی باشد که در آیینۀ عالم منعکس شود و جای او غیر از عالم می‌شود و این خلاف همۀ اصول عقلی و نقلی است.