نیروی مکنون در ماده
فکر مادیون بیشتر در حول آن دور می‌زند که درباره جسم و کالبد انسان و حیوانات و آنچه جسم نامیده می‌شود و با قوای حسی ظاهری مشاهده می‌گردد بررسی نماید. دیگر کاری با خارج از آن یعنی قوایی که آن را به کار می‌اندازد و نیروهای خارجی که به آن زندگی می‌بخشد و ارتباطی که آن اجسام با هوا و آفتاب و غیر آن دارند و دخالتی که آن عوامل در زندگی جسم می‌بخشند ندارند. درباره این عوامل بررسی و جستجو نمی‌کنند و شاید وقت این کار را هم نداشته باشند یا زحمت آن را به خود ندهند. آن وقت نسنجیده قضاوت کرده می‌گویند: «کالبد را شکافتیم و اعضاء را از هم جدا کردیم ولی روح را زیر چاقو نیافتیم.» می‌گویم: پس آن همه اثرها و این همه عوالم کجاست و چیست؟ آیا آن ها همه غلط است و همین بررسی که شما کرده‌اید کافی است؟ آیا عقل و منطق این را قبول می‌کند؟