تکامل تدریجی ادیان

گلهای راهنمایی جلد اول تعلیمات باستانی و حقایق نوین

نکته دیگر آن است که ادیان به طورتدریج رو به تکامل رفته‌اند و این امری مسلم و روشن است که با ناموس طبیعی عالم آفرینش تطبیق می‌کند و همان طورکه همه چیز جهان در حال تکمیل و پیشرفت می‌باشد، ادیان هم رفته رفته تکمیل یافته‌اند. بدیهی است همان طورکه قرآن مجید می‌فرماید، پیامبران الهی از نظر شأن و مرتبت و احترامی که بشر برای آن ها قائل است در یک ردیف‌اند (لا نفرق بین احد منهم: ما تفاوتی بین آن ها نمی‌گذاریم.) و علت این است که هر یک از آن ها برای زمان خود دستورات کامل آورده و منتهای مجاهدت و کوشش و جدیت را مبذول داشته‌اند و خدمت خود را در راه خدا به سنگ تمام انجام داده‌اند، لذا نباید آن ها را رد کرد و بایستی قدر آن ها را محفوظ داشت، زیرا طبق فرمایش قرآن مجید همه از جانب پروردگار بی‌همتا مأموریت داشته‌اند؛ اما این مانع از آن نیست که به علت ناموس تکاملی جهان، تعلیمات آن ها رفته رفته راه ‌کمال پیموده و پیش رفته است، چنان که عظمت و قدرت و علمیت متأخر را با پیامبران اولیه نمی‌توان مقایسه نمود و یک نظر اجمالی به کتب آسمانی مانند تورات و انجیل و قرآن مجید و حتی با در نظر گرفتن کتاب‌های هندو، زردشتی، کنفوسیوسی، تائویی، برهمایی و بودایی به خوبی روشن می‌نماید، که چطور ادیان راه پیشرفت و تکامل را طی ‌کرده‌اند و تا چه حد دین اسلام نسبت به آن ها از لحاظ علم، فلسفه، دستور و حقایق پیش است.