یک نکتۀ دیگر

زنجیر سرنوشت شدت و ضعف و بلندی و پستی

نکتۀ دیگری که روشن می‌سازد که این امور مربوط به فعالیت خود شخص نیست و عوامل دیگری است که او را می‌راند، این است که در هر دو مورد کامیابی یا شکست ظاهراً چنین نشان می‌دهد که زمینه کار تغییر نکرده است. اقدام‌کننده همان است و تفاوتی نکرده و اگر استعدادی دارد، عرضه‌ای دارد، ابتکار و فعالیتی در او هست، همیشه در وی موجود است نه اینکه حالا باشد و روز بعد نباشد. زمینه‌های کار نیز همیشه یک طور است، اگر بنا است موفقیت بیاید و عوامل برای موفقیت جور شده چه فرقی دارد امروز باشد یا روز دیگر.

اما می‌بینیم با وجود این امر نتیجه‌گیری کارها چنان متفاوت است که ناچاریم اذعان کنیم به غیر از این عوامل ظاهری که برآورندۀ کارهاست چیزهای دیگری هست که خارج از ظواهر امر می‌باشد.

این است که عقلا اینگونه عوامل را که دربارۀ آن اطلاعی نداشتند، دست‌های پشت پرده می‌دانستند و اینک این موضوع مهم حیاتی را تا حدی از طریق علمی حل می‌کنیم.