سرنوشت یک ملت

زنجیر سرنوشت نوسان حالات

به همین ترتیب نسیم سیّاله‌های عامل سرنوشت ممکن است بر یک ملتی بوزد و آنها را به حضیض ذلت یا اوج عزت رساند و این یک حقیقت واقع است که سیر تاریخ آن را به خوبی نشان می‌دهد. مثلاً ملت ژاپن و ملت آلمان در اثر جنگ جهانی دوم گرفتار نهایت سختی و یک حضیض به تمام معنی شدند چنانکه میلیون‌ها نفر از افرادشان کشته شد و منابع حیاتشان به تاراج رفت و به قدری زیر بار هزینۀ جنگ و بعداً غرامت جنگ خم شدند که هیچکس نمی‌پنداشت بتوانند دوباره قد راست کنند.