حتی در اشیاء

زنجیر سرنوشت گناه و غفلت

این قبض و بسط فقط در چیزهایی که به اصطلاح زنده می‌نامند وجود ندارد بلکه در همۀ اشیاء و حتی آنها که بی‌جان می‌خوانند هست. یک مثال ساده، شعلۀ یک شمع را می‌بینید که گاهی زبانه می‌کشد و بالا می‌رود و گاهی نیز کم شده رو به ضعف می‌رود، به طوری که می‌پنداری خاموش خواهد شد درحالیکه ظاهراً تغییری در وضع او پیدا نمی‌شود. علت این کم و زیادی‌هایی که دیده می‌شود چیست؟

در نوسان‌های شعلۀ شمع چه عاملی اثر می‌کند؟ آیا همان سیّاله‌ها و نسیم‌ها نیستند که گاهی آنها را تشدید و گاه تضعیف می‌سازد. این امری بارز و روشن است.