دلیل دیگر

پانویس ها

1. خوب است در این باره یک دستور اخلاقی هم از این موضوع بیاموزیم که اگر انسان در قبال اشخاص نرمش و انعطاف داشته باشد مصون می‌ماند و سرسختی و لجاجت همیشه به زیان تمام می‌شود. اغلب ناراحتی‌ها و گرفتاری‌ها در اثر دعوا و مرافعه است که به طور تصاعدی توسعه پیدا می‌کند و به ضرر هردو تمام می‌شود، در حالیکه یک مرد عاقل اهل پیکار و منازعه نیست و تا آنجا که بتواند راه و رسم نرمی و فروتنی را از دست نمی‌دهد.  در دستورات مذهبی نیز به این مطلب اشاره شده چنانکه در قرآن مجید دربارۀ اخلاق گروندگان می‌فرماید: «و اذا خاطبِهم الجاهلون قالوا سلاما» وقتی که نادانان به او خطاب و عتاب می‌کنند جوابش سلام و صلح و سازش است. و اما حلیمان وارث زمین خواهند شد و از فراوانی سلامتی متلذذ خواهند گردید. شریر بر مردمان عادل شروری می‌کند و دندان‌های خود را بر او می‌فشرد. (مزامیر داود، فصل 37، آیات 11 و 12) و هیچ چیز را از راه تعصب و عجب مکنید بلکه با فروتنی دیگران را از خود بهتر بدانید (رساله پولس رسول بفلیپیان فصل دوم آیه 3) و هرکاری را بدون همهمه و مجادله بکنید. (ایضا، آیه 15) در اینجا نکتۀ دیگری هم به چشم می‌رسد که قابل دقت و تأمل است. هرگاه همان موشک با قدرتی که دارد و با همان سرعت به یک کره برخورد کند تصادف با آن باعث می‌گردد که خُرد و مضمحل شود. چرا؟ برای اینکه در مقابل آن کره مقاومت کرده و درواقع موشک با این عمل یک نوع سرکشی و تجاوز و خودخواهی انجام داده و جزایش این است که خرد شود. اما سازندگان موشک آن را طوری ساخته‌اند که وقتی به کره مقصد نزدیک شود کم کم از سرعتش می‌گیرند و آن را آهسته‌تر و آهسته‌تر می‌سازند و با وسائلی از قبیل چتر و غیره طوری می‌کنند که آهسته بر کرۀ زمین مقصد بنشیند. یعنی در حقیقت با فروتنی و تسلیم در آنجا فرود آید. این هم درس اخلاقی دیگری بود که بیان شد.