انواع آتشفشان
اگر تراکم اتم‌هایی که در آن سوراخ یا شکاف جمع شده بود خیلی زیاد باشد مدت مدیدی از این بخارات از دهانه کوه خارج می‌شود ولی رفته‌رفته شدت آتشفشان کم شده ابتدا مواد مذاب که در اثر قدرت و فشار اولیه آنها بیرون آمده بود قطع می‌گردد و سپس خاکستر و بعد بخارات اتمی رفته‌رفته تقلیل یافته از بین می‌رود.
این در صورتی است که راه عبور بخارات اتمی در زیر زمین مسدود شده یا مقدار معین بخارات در جایی به بن‌بست گیر کرده و راه فرار نداشته ضمناً مقدار و قوه آنها زیاد بوده و پوسته زمین نازک باشد که قادر به انفجار باشند که وقتی خارج شوند عمل آنها تمام می‌شود. در این صورت آن را آتشفشان خاموش شده می‌نامند مثل ده ها قله آتشفشانی خاموش که اکنون در جهان وجود دارد.
و اما اگر باز بخاراتی در زمین تولید شده و موانع عبوری را که در سر راه شکاف های قدیمی به مرور زمان حاصل شده بشکافد و دوباره خود را به آن قله قدیمی آتشفشان برساند و در آنجا متمرکز شود بار دیگر عمل آتشفشانی را شروع می‌کند. در این صورت می‌گویند آتشفشان از نو طغیان کرده است مانند آتشفشان وزوو Vesuve در ایتالیا که تاکنون چندین بار آتشفشانی کرده است. حال هرگاه شکاف‌های تولید شده به همان صورت بماند و دائماً بخارات اتمی از آنجا عبور کرده و از دودکش آتشفشان همیشه خارج گردد این را آتشفشان فعال می‌خوانند چنان که نظایر آن در زمین بسیار است. بعضی از آتشفشان های فعال قدرتشان خیلی کم است یعنی بخارات و اتم‌های متصاعده چندان نیست به طوری که در کنار آنها سکنه و دهات زندگی می‌کنند.
نوع دیگر آتشفشان که گاهی در زمین پیدا می‌شود آتشفشانی است که در میان زمین‌های هموار و جلگه‌ها پدید می‌آید به این طریق که بخارات اتمی یک محل از زمین را شکافته و مواد آتشفشانی به شدت از آنجا خارج می‌گردند و کم کم آن محل تبدیل به تنوره کوه و اطراف آن در اثر ریزش و جریان مواد مذاب به شکل کوه درمی‌آید و هر چه آتشفشانی بیشتر شود کوه بزرگتر خواهد گردید و به این طریق یک کوه تازه ای به آتشفشان‌های جهان افزوده می‌شود. بهترین مثال این مورد کوه پارکوتن است که در جلگه میشو آکان در مکزیک پدید آمد.
این بود بیان علت آتشفشان و انواع آن. چنان که ملاحظه شد آتشفشان و زلزله علت واحدی دارند و مسبب آنها نیروی بخارات اتمی است. بخاراتی که از شکاف‌های زلزله بیرون می‌آید، همان است که از قلل آتشفشان خارج می‌شود و تفاوتی با آن ندارد و این که در شدت و قدرت عمل آنها تفاوت هست به علت آن است که در شکاف‌های زلزله بخارات متراکم شده با یک نیروی واحد از سوراخ نسبتاً کوچکی بیرون می‌ریزند. مثل این است که لاستیک پر باد اتومبیلی را اگر با یک میخ سوراخ کنند باد به سرعت و قوت از آن خارج می‌شود. اما اگر با چاقو آن را بدرند باد بدون فشار زیاد از آن پراکنده می‌گردد.