گوناگونی در وضع

زنجیر سرنوشت حالات دوگانه و تغییرات فکری انسان قبض و بسط‌های عالم
اگر یک دانه انگور در روی خوشه به خشکی گرایید آن را زشت دانسته می‌کَنند و دور می‌اندازند اما اگر دسته‌جمعی و با شرایطی خشک شود و مبدل به کشمش گردد عزیز و زیبا خواهد شد، پس زشت و زیبا کدام یک است؟

این است که در وضع کره زمین دائماً تغییرات پدید می‌آید و اوضاع آن دگرگون می‌شود. همین تغییرات همه چیز من‌جمله سکنۀ زمین را دستخوش تغییرات می‌نماید و این اختلافات در سلیقه و مد و حتی طرز تفکر مولود آن است. در اثر این دگرگونی‌ها حالاتی در اشخاص و جوامع پدید می‌آید که چیزی را نامطلوب و زشت می‌خوانند و بعداً باز حالات دیگری پیدا می‌شود که همان زشت را زیبا می‌نامند. همگی بسته به طرز دید و حالات است.

مثلاً اگر یک دانۀ انگور در روی خوشه به خشکی گرایید آن را زشت دانسته می‌کَنند و دور می‌اندازند اما اگر دسته‌جمعی و با شرایطی خشک شود و مبدل به کشمش گردد عزیز و زیبا خواهد شد، پس زشت و زیبا کدام یک است؟