تولید پرندگان
در مورد حیوانات هم همین طور است. این بشر است که با ترکیب پرندگان و حیوانات نسل‌های جدید از آنها به وجود آورده به وسیلۀ جفت‌گیری چند پرنده با هم از نژاد مرغان و خروس، مرغ‌های قویتر به دست می‌آورد. از نژاد سگ ده‌ها نوع نژاد زیبا و عجیب تولید می‌کند، نژاد گاو و گوسفند را روز به روز بهتر و قویتر و پرشیرتر و بارورتر و سودمندتر می‌سازد و انواع و اقسام این قبیل امور که اگر شرح دهم مفصل می‌شود. همین طور در باغ وحش‌ها از پیوند برخی وحوش با یکدیگر توانسته‌اند حیوانات جدیدی به دست بیاورند. مثلاً حیوانی که از شیر و ببر به وجود آمده است. مگر نه این است که همین بشر از وصلت و پیوند اسب و الاغ ماده توانسته حیوان جدیدی به نام قاطر به وجود آورد؟ امروز بشر به علت اختراع ماشین تا حد زیادی از کمک حیوانات برای باربری و شخم و زراعت و سایر خدمات سنگین مستغنی شده لذا از تولید آنها خودداری می‌کند در حالی که زمان‌های سابق که به آنها احتیاج داشت آنها را تولید می‌کرد. اگر این عمل کمک در خلق نیست پس نامش چیست؟ فکر کنید و بسنجید. این مطالب را قدما به نام اختیار خوانده‌اند غافل از آن که این اختیار را خداوند تبارک و تعالی به جبر به بشر عنایت فرموده که وقتی به نتیجه برسیم می‌بینیم اجباری است که برای بشر معین شده است. این تفکر، این عقل، این نیرو، این روشن‌بینی و تمام این عوامل به جبر به بشر داده شده که آن را به کار بیندازد و برای امور دنیوی از آن استفاده برد. اما اختیاری در بین نخواهد بود.