112- تغییر کلی و جزئی
 |
| اگر صفحه ساعت را خیلی بزرگ کنند حرکت عقربه ها کاملا مرئی می شود - این عکس ساعت معروف بیگ بن لندن است که قطر دایره آن هفت متر و عقربک دقیقه شمار آن چهار متر است. |
برای روشن کردن ذهن می گویم: اگر در فهم این مطلب تأخیری حاصل شود از آن رو است که بشر با حواس خود نمی تواند درفاصله کم جز تغییرات بزرگ را درک نماید و از ادراک آن تغییرات کوچک عاجز است. مثلاً عقربه درشت ساعت در نیم ساعت نصف صفحه را طی می کند و اگر انسان نیم ساعت صبر کند می تواند این همه گردش را در عقربه ببیند اما اگر چشم به عقربه بدوزد نمی تواند حرکت آن را مشاهده نماید. علت این است که حرکت کند است ولی مجموع حرکت های کند حرکت نمایان و آشکار را بوجود می آورد کما اینکه اگر ساعت را خیلی بزرگ کنند همان حرکت کند عقربه هم مرئی می گردد.
تغییرات جزئی هم که در بالا صحبت شد از این قبیل است و علت اینکه در فهم آنها اشکال موجود است آن است که حواس نمی توانند سریعاً آن را درک نمایند اما چنانکه گفته شد تغییرات کوچک راهم با دقت و امعان نظر یا به وسیله آلات و اسباب می توان مشاهده نمود.