سیر تکاملی فکر
در نظر آورید آن آفتاب‌پرستانی را که در بیابان و جنگل به آفتاب تعظیم می‌کردند و در مقابل آن التماس و استغاثه می‌نمودند. در آن موقع آنها می‌پنداشتند که با این اعمال آفتاب در حقشان مدارا می‌کند. حالا می‌فهمید که آن استغاثه‌ها و دهل‌زدن‌ها و اعمال هیچ تأثیر در آفتاب ندارد و مقدّر آفتاب آن بوده که طلوع و غروب کند. گیرم هزار سال دعا کند که آفتاب غروب ننماید. تأثیری نخواهد داشت.
امروزه هم بشر باید بداند که مقدر و سرنوشت انجام می‌شود و دعا اگر مخالف سرنوشت باشد یعنی با سرنوشت توارد پیدا نکند اثری در رفع آن ندارد.