بهرهبرداری از روح
این بود نکته اول، نکته دوم از لحاظ کمیّت استکه هرچه ظروف و مکانیسم مغزی دقیقتر و مفصّلتر و بزرگتر باشد بیشتر از روح بهره میبرد. چون روح یک پیکر است و موجودات هرکدام به قدر استعداد جسمی خود از نیروی روح بهره میبرند به همین لحاظ است که این همه تفاوت استعداد در افراد انسان میبینیم. این تفاوتها بستگی به مکانیسم مغزی آن ها داردکه به همان تناسب از نیرویکلی و شامل روح استفاده میکند. حیوانات هم همینطور درجات و مراتب و اندازههای مختلف دارند. سایر موجودات نیز چنیناند؛ مثلاًً مکانیسم مغزی زنبور بنا به مشیّت الهی دارای محل مخصوص معماری و مهندسی قوی است که با آن خانههای هندسی بسیار زیبا میسازد. فیل با آن بزرگی و با مغز بزرگ از این خاصیت بیبهره است ولی در عوض او هم خواص و مزایایی دارد که زنبور از آن محروم است. پس مزیت موجودات نسبت به هم از لحاظ کلی نیست بلکه مزیت نسبت به خصوصیاتی استکه متناسب با زندگی آن موجود میباشد. چنان که فیل هوش، اطاعت و قبول تعلیم و تربیت خیلی قوی دارد و فهمش زیاد است و تا حدودی میتواند تعلیم گیرد، باربری و حمالی کند، آب بیاورد، چیزهای سنگین بردارد، حتی بچهداری کند. در قدیم همین فیل کار جراثقال را میکرده است. این حس در فیل خیلی قوی است درحالی که در زنبور نیست و به هیچ وجه نمیتوانید زنبور را تربیت کنید که امربر شما باشد. آن مغزکوچک زیر بار بشر نمیرود و درصورتی که فیل به آن بزرگی مطیع یک طفل بشر میشود. درعوض زنبور سود بزرگی به انسان میرساند.