اثر نیت در تمرین
انسان وقتی در کاری نیت میکند باید بداند که نیت مقدمۀ تمرین است. مثلاً کسی که برای خواندن نماز نیت مینماید، مرادش این است که برای انجام فریضۀ الهی قصد تمرین دارد. در هر کاری نیت به این معنی و به این خاطر است.
حال اگر ضمن انجام آن تمرین تردید و شکی در کار پیدا شد، تمرین در مسیر آن تردید و شک کار میکند و آن را قوی مینماید. در بحبوحۀ عمل ممکن است تمرین دوباره به مسیر انجام نیت برگردد و در آن راه تمرین را ادامه دهد و باز هم تردید پیدا شود و در مسیر تمرین راه تردید را سیر کند و به این ترتیب به مفاد (مذ بذبین بین ذلک لا الی هؤلاء و لا الی هولاء (النساء، 142)): متردد بین این دو مطلب، نداند این سر و نداند آن سر کدام را برگزیند همچنان متحیر بماند.
در بهاگوات گیتا کتاب مقدس هندو میگوید: آن کسی که بر خود مسلط نیست نمیتواند مغز خود را منظم کند و آن کس که بر خویش تسلط ندارد، ثبات کافی برای تعقیب دانش باطنی ندارد. آن کس که مذبذب است و آرام نیست چگونه تواند سعادتمند باشد؟
در آیین بودا کتاب دهاماپادا میگوید: چه نیکو است سیر افکار خود را که نگهداری و تمرکز آن مشکل است و مانند امواج به هر سوی هجوم میکند رام کنیم. فکر رامشده سعادت میآورد.
هرگاه افکار یک انسان غیر ثابت باشد و قانون حقیقی را نداند و آرامش فکری وی دچار اضطراب گردد هرگز دانش او تکمیل نخواهد شد.
در آیین کنفوسیوس در کتاب آنالکت میگوید: مرد بزرگ و عالی راضی و منظم است و مرد پست همیشه دچار اضطراب. خردمند از نگرانی آزاد است. پاکیزهخوی از پریشانی و شجاع از ترس معافند و مرد بزرگ نه مضطرب است نه خائف. در امثال سلیمان نبی باب 27 میفرماید: کسی که بر روح خود تسلط ندارد مثل شهر منهدم و بیحصار است.
در کتاب وندیداد (زند آوستا) از دیانت زرتشت میگوید: از هیچ چیز مضطرب مباش زیرا آن کس که از اضطراب رنج برد فکر و روحش برای بهرهبرداری از مزایای دنیا مستقیم نیست و تضاد در کالبد او و در روحش پدید میآید.
اما نتیجۀ کار چنین خواهد بود که اگر تمرین در راه نیت سیر کند موفقیت در آن کار حتمی است و اگر در راه تردید سیر نماید به طور قطع موفق نخواهد شد. این است مضار شک و تردید در کارها و فایدۀ یقین و رأی مستقیم.
پس بایستی موقع نیت تردیدی به خود راه ندهیم و تمرین در همان قسمت انجام شود.