الم کل از الم اجزاء

گلهای راهنمایی جلد دوم لذت پس از رنج حاصل می‌شود بررسی دربارۀ تألم

بدیهی است که کل از الم افراد کاملاً مبرا نیست. بلکه او هم در عالم خود تأثرهایی دارد چنان که وقتی تعداد زیادی از گلبول‌های مفید بدن انسان کم گردد در انسان حالت غم و ناراحتی و ضعف و فشار اعصاب ایجاد می‌گردد. سرش، پایش و کمرش درد می‌کند، تب دارد، بدنش سست است و حالش به جا نیست. خود را گرفته و ناراحت می‌بیند ولی منشأ آن را نمی‌داند و از آن آگاه نیست. لذا با خود می‌گوید: «نمی‌دانم مرا چه می‌شود، قلبم گرفته، حال و حوصله ندارم.» اینگونه حالات مربوط به موجودات درونی است که از بین رفته‌اند.

اما اگر ویتامین‌ها و دواهای مناسب خورد و جبران کمبود گردید آن گاه غم او زدوده می‌گردد، خوشحال می‌شود و فرح و شادی خاصی به او دست می‌دهد.