آزادی در بیان و فهم
اما هنگامی که آزادی در بیان و فهم پیدا شد و جلوی دانش باز گردید و عهدی به میان آمد که آن را رنسانس مینامند آنوقت درهای دانش به روی اروپا باز شد که آن را رنسانس مینامند. رنسانس در لغت به معنی تولد از نو است. مقصودشان این است که در این دوره چنین میپنداری که بشر دوباره متولد شده و مثل طفلی که پس از تولد رفتهرفته به وسیله حواس ظاهری و عقل خود معلومات فرا میگیرد و در این راه نه تنها پدر و مادر او را آزاد میگذارند بلکه به او کمک میکنند. بشریت نیز تولد جدیدی یافت و در دنیایی که آزادی پیدا کرد توانست فکر کند، بگوید، بشنود، بنویسد، بخواند، تبادل افکار کند، تعاطی آرا نماید، تحقیق و بررسی کند، آزمایش نماید، تفکر و تعمّق به عمل آورد.