30- مسئولیت چیست؟
هرگاه انسان عمل ناصوابی را پیروی نماید چون در اثر این پیروی آلت مربوط به آن حس ورزیده شده و آدمی را به کار زشت می‌کشاند لذا گفته‌اند که انجام عمل زشت مسئولیت دارد. در واقع موضوع مسئولیت ارتکاب عمل ناشایسته و نظایر آن را دنبال کردن است که نتیجه آن همان پرورش حواس مربوط می‌باشد چنانکه هرگاه کسی زیاد به دنبال اعمال جنسی رود در این کار ورزیده شده و در کارهای شهوانی افراط می‌کند.
این است که از دست دادن تعادل حواس و پیروی کردن از کارهایی که قسمتی از حواس را بیش از حد پرورش دهد و نتیجه نامتناسب داشته باشد مسئولیت دارد و تولید عواقب بد برای انسان می‌کند، این همان مطلبی است که در زبان اخلاق کار زشت و شرم‌آور و در زبان دین گناه نامیده شده.
برعکس دنبال کردن کار خوب و انجام نظایر آنها قسمت های مفید و لازم را در محل حواس پرورش داده موجب نتایج نیکویی می‌شود که در زبان اخلاق اعمال حسنه و در زبان دین به ثواب موسوم گردیده است.