لطف انتظار
این است که می‌بینیم حرف آن عاقل صحیح است. دیگران هم کم و بیش نظیر آن را گفته‌اند. شاعر می‌گوید:
| یکی وصل و یکی هجران پسندد | یکی درد و یکی درمان پسندد |
اگر این مفهوم که بیان شد هجران و انتظار و تلاش در راه هدف خود یک هدف و معنی بزرگی برای زندگی است در بین نباشد، سخن این شاعر چه معنی خواهد داشت؟
ادبیات باشکوهی که در جهان انسانیت یعنی ملل مختلف به وجود آمده است، این همه داستان‌ها، این همه اشعار، این همه هنر، موسیقی، بناهای عالی همگی در طریق عشق و دنبال کردن هدف عشقی ساخته شده است.
فکر می‌کنید آن معماران که مساجد بزرگ و کلیساهای عظیم و معابد شگرف جهان را به عشق و ایمان رسیدن به پاداش اخروی ساخته‌اند. اگر دست آنها را می‌گرفتند و به بهشت مطلوبشان می‌نشاندند می‌توانستند چنان شاهکارهایی به وجود آورند؟ خیر. این همه بدایع بزرگ در اثر انتظار پاداش معشوق معنوی و در راه هدف دینی که در یک نقطه دور در آینده قرار دارد ساخته شده است و اگر نقطۀ هدف نزدیک بود به محض رسیدن به آن خاموش می‌شد و همۀ شور و شوق و التهاب و ایمان فرو می‌نشست.