کلمه‌ای فریبنده
نکتۀ دیگر کلمۀ فریبنده "اختیار" است که بشر برای دلخوشی خود اختراع کرده است. برای اینکه عقل و ارادۀ خود را ارزش دهد و خود را از حالت اسیری و ماشینی خارج بداند به فکرش رسیده که اختیار برای خویش قائل شود و اعمالی را که به حکم اجبار و در اثر انگیزه‌های اجباری و با وسائل جبری انجام می‌دهد با برچسب اختیار نامگذاری کند. بگذار به این کلمه دلخوش باشد. ولی پیشرفت علم و قانون علت و معلول و سبب و مسبب و قواعد علم مکانیک و فیزیک و شیمی به اجبار این حقیقت را بر او روشن خواهد کرد که او هم آلتی در دست ماشین عظیم عالم است و با همین ماشین و موافق با حرکت آن کار می‌کند و مجال تکروی در این صحنۀ عظیم ندارد و بالاتر از همه، برای او ننگ و شکستی نیست که به عنوان یک جزء بسیار کوچک از عالم بیکران محکوم به تبعیت از قوانین و قواعد عالم باشد.