دید متفاوت اشخاص
همان گونه که به تفصیل بیان گردید این سبک از امور سبب میشود که دید اشخاص نسبت به زیبایی و زشتی تفاوت پیدا کند. عوامل بسیاری از قبیل مکانیسم مغزی، سابقۀ ذهنی، افکار و خیالات و از همه بالاتر علاقه و عشق نیز در آن اثر میکند، وقتی که کسی چیزی را دوست دارد اصولاً عیبی در آن نمیبیند و فقط حُسنهای آن را مینگرد و برعکس اگر از چیزی متنفر باشد در آن عیبها میبیند و حُسنی به نظرش نمیآید.
در داستان لیلی و مجنون گفتهاند که لیلی سیاهچرده و زشت بود و عدهای از کسانی که او را دیده و عشق قیس مشهور به مجنون را به او شنیده بودند بر وی ایراد گرفتند که این چه حالت است؟ آیا بهتر از لیلی نبود که برای عشق خویش بپسندی؟ در پاسخ گفت اشتباه شما در این است که لیلی را از چشم مجنون نمیبینید اگر شما هم مجنون بودید میدیدید که زیباتر از او در عالم نیست.
ای سیر تو را نان جوین خوش ننماید | معشوق من است آن که به نزدیک تو زشت است | |
حوران بهشتی را دوزخ بود اعراف | از دوزخیان پرس که اعراف بهشت است |