قدرت معنوی
این چگونه قدرت معنوی است که در دنیایی که میبینیم همه چیزش با مادیات سروکار دارد و هیچ چیز جز به اسباب انجام نمیشود عمل میکند.
در احادیث دین1 و در فلسفه خواندهایم که خداوند هیچ چیز را جز به وسیله و با اسباب به تحرک و عمل درنمیآورد. این قولی است که همه بر آن متفقاند و علم امروز نیز آن را تأیید میسازد و مخصوصاً علمای مادی بنای خود را بر آن نهادهاند که تا چیزی مادی و ملموس و قابل درک با حواس و وسائل مناسب نباشد قابل قبول نیست.
پس اگر این موتور محرک جبر امری است صرفاً معنوی و بدون هیچگونه اسباب و لوازم مادی، دلیلی ندارد که آن را قبول کنیم و لذا از آن صرف نظر مینماییم.
پانویس ها
- در احادیث اسلامی است که «ابی الله ان یجری الامور الا باسبابها» (خداوند مخالف است که امور عالم را جز بهوسیلۀ اسباب آن انجام دهد.) همچنین «اذا ارادالله به شئی هی باسبابه» (وقتی خداوند چیزی را اراده فرمود اسباب آن را فراهم میفرماید.)