نکته مهمی که در تدوین این کتاب به کار رفته است
خوانندگان گرامی ملاحظه می‌کنند که در تدوین این کتاب روشی به‌کار رفته که در کتب دیگر سابقه ندارد و کاملا ابتکاری است. این روش همانا درج آراء و عقاید دانشمندان و فلاسفه و علما و صاحبان نظر در فنون مختلف است که به منظور مقایسه با آن چه در متن کتاب ذکر شده بیان گردیده است. مقصود آن است که خوانندۀ محترم اطلاعی از آن چه تاکنون عقاید ادیان و دانشمندان عالم دربارۀ آن موضوع ابراز نموده‌اند داشته باشند و آن را با مطالبی که در کتاب عنوان شده مقایسه و سنجش نمایند.
مطالب منقوله با متن کتاب کاملا از یکدیگر مشخص است به این معنی که متن کتاب عریض‌تر و آراء و عقاید با عرض کمتر چاپ شده و در کنار آن خطی عمودی ترسیم گردیده که کاملا جدا باشد و از خوانندۀ گرامی توقع داریم در تمیز متن کتاب و آراء منقوله دقت فرمایند.
اینک توضیحاتی دربارۀ هر دو قسمت به اطلاع خوانندگان عزیز می‌رسد:
قسمت متن کتاب به هیچ وجه اقتباس و تقلید و ترجمه و نقل نیست و کاملا ابتکاری است. البته برخی اصول علمی صحیح که قبلا در کتب ذکر گردیده و مورد قبول و تصدیق است در ضمن مطالب ابتکاری ذکر گردیده است که خواننده دانشمند می‌تواند آنها را از یکدیگر تمیز دهد. قسمت آراء و عقاید دینی یا موافق با مطالبی است که در کتاب ذکر شده و یا مخالف با آن است ـ ذکر هر دو نوع آراء لازم به نظر رسید.
آنها که موافق با نظرات ما است دلیل بارزی براین مطلب است که هر فکری در دنیا ابراز شود تا حدودی سابقه دارد ولی سیر تکاملی را طی می‌کند و در طی گذشت قرون کم‌کم رو به رشد و تکامل می‌رسد کما این که همه اختراعات و اکتشافات قدم به قدم پیش رفته‌اند، این نکته را به تفصیل بیشتر در متن کتاب نوشته‌ایم.
چیزی که هست نظرات موافق هم جامع نیست زیرا اولا هر کسی گوشه‌ای و قسمتی از مطالب را بیان نموده و کامل نیست و اغلب متشتت می‌باشد زیرا مطالبی هم که گفته‌اند به‌صورت تردید بوده و گاهی به‌صورت ضد و نقیض عرضه شده است و در توالی ظهور فلاسفه و نظراتی که با عطف به سوابق خود ذکر کرده‌اند نظرات یکدیگر را نقض کرده و مخالف هم گفته‌اند. با این حال ذکر آنها مفید است زیرا روشن کنندۀ تکامل دانش می‌باشد.
نظراتی هم که مخالف است به منظور مقایسه ذکر گردیده است.
در هر حال خواننده گرامی با توجه به آراء و عقاید ادیان و دانشمندان و متن این کتاب بهتر می‌تواند از آن بهره‌برداری نماید و امید است این روش که بی‌سابقه است بعدها مورد استفاده نویسندگان دانشمند واقع شود.
این نکته نیز لازم به تذکر است که قبل از شروع هر فصل یا موضوع، ابتدا آراء و عقاید از کتب دینی و سپس نظرات فلاسفه و دانشمندان یا مقالات علمی از آخرین کتاب های جهان (آمریکا ـ انگلستان ـ آلمان ـ شوروی و غیره) ترجمه شده است. قبل از این که خواننده متن مطلب آن فصل یا مبحث را بخواند ممکن است از ملاحظه تشتت و اختلاف موضوعاتی که در آراء ذکر شده تعجب کند ولی بعد از خواندن متن متوجه خواهد شد که آن چه در مقدمه آن مبحث از آراء و عقاید اعم از کتب دینی یا دانشمندان نقل شده کاملا مطابق و متناسب با مطالبی است که در متن آن مبحث بیان گردیده و تا آنجا که ممکن و میسر بوده موضوعاتی که در آراء و عقاید ذکر گردیده در همان حدود متن است و چون موضوعات مذکور در متن آن مبحث مختلف و متنوع است لذا آراء هم متنوع می‌باشد و تا خواننده متن را نخواند نمی‌تواند مشابهت آنها را دریابد. بنابراین بهتر است در ابتدا متن خوانده شود و بعداً به آراء و عقاید مراجعه گردد.
قبل از ختم موضوع لازم می‌دانم بگویم که در ذکر آراء علاوه بر کتبی به السنۀ مختلفه که نامشان ذکر شده از کتاب دانشمند محترم مرحوم محمد علی فروغی تحت عنوان «سیر حکمت در اروپا» استفاده شایان به عمل آمده است.
مؤلف