مبداء یعنی چه

عالیترین نسبتی که به پروردگار داده اند لفظ مبداء است و در عین حال که مراد از این لفظ نه جسم باشد و نه مکان و نه زمان ولی چون لفظ مبداء به معنی شروع و ابتداست ناچار بلاشک قائلین به آن برای عالم ابتدا قائل شده و عمل خدائی را دارای مراحل ابتدا و انتها دانسته و عمر عالم را به درجاتی تقسیم کرده اند که مبداء آن آفرینش پروردگار است.
وقتی لفظ مبداء در کار آمد طبعاً مفهوم آن نیز به فکر می‌رسد. مبداء جز این نیست که مرکزی است که کاری را در موقع معینی شروع کرده، کاری که سابقاً نبوده آغاز نموده. مسلم است چیزی که آغاز داشته باشد انجام و پایان هم خواهد داشت.

یا این که مبداء به معنی نقطه شروع چیزی است که مثلا فلان خط فرضی و قراردادی از فلان نقطه قراردادی آغاز می‌گردد و آن نقطه مبداء آن خط است. پس پروردگار را هم اگر به این معنی بگیریم نقطه مبداء موجودات می‌شود (که برخی آن را نقطه اولی گفته‌اند).
یا این که مبداء را به زمان تعبیر کرده بگوئیم زمان شروع امری است که قبل از آن نبوده و در لحظه معینی وقوع یافته است.
تمام این فرضیات طبق دلائل مثبته که قبلاً گفته شد و ثابت گردید معهذا در زیر توضیح بیشتر داده می‌شود باطل است زیرا عالم را ابتدا و انتهائی نیست و مکان و زمانی برای آن تصور نمی‌توان کردن.

• دیدگاه ها