آخرین اطلاعات علم امروز درباره آتشفشان
1- دهانه برخی آتشفشان‌ها تا 10 مایل مربع وسعت دارد (دهانه کراترلیک در ارگون آمریکا)
2- دوسوم از آتشفشان‌های فعال دنیا در «حلقه آتش» قرار دارند که اقیانوس اطلس آن را احاطه کرده است.
3- بیشتر آتشفشان های جدید نزدیک آتشفشان‌های قدیم طغیان می‌کند.
4- یک آتشفشان که در جوار آن آتشفشانی دیگر نیست در 20 فوریه 1943 در (میشو آکان) در مکزیک به وجود آمد که آن را پارکوتن نامیدند. در یک مزرعه هموار گندم یک روز بعدازظهر گازها و خاکسترهای داغ از لای شکاف‌های باریکی از زمین بیرون آمد و فردا صبح مخروطی به ارتفاع 30 فوت جای آن شکاف‌ها از مواد خارج شده تشکیل شد و یک هفته بعد ارتفاع آن به 450 فوت رسید و صدای غرش آن تا 200 مایل شنیده می‌شد. این آتشفشان تا نه سال تمام فعالیت کرد و بعد خاموش شد و اکنون ارتفاع آن 1300 متر است و مواد مذاب خارج شده از آن دو شهر را زیر گرفته است.
5- مواد خارج شده از آتشفشان گاز، سنگ مذاب و قطعات جامد است. گازهای آن بیشتر مرکب از بخار آب، هیدروژن، کلرورهیدروژن، سولفورهیدروژن، مونوکسید دوکاربن و دیوکسید دوکاربن است. مواد مذاب آن را به زبان خارجی Lava یا Lave می‌گویند.
6- قطعات جامد خارج شده ممکن است گاهی چند فوت قطر داشته باشند و آنها را بمب آتشفشانی می‌نامند ولی اکثراً از دانه‌های کوچک به اندازه دانه شن تشکیل شده است. از آن کوچکتر خاکستر آتشفشانی است که تا چند مایل در هوا حرکت می‌کند.
7- مواد مذاب از داخل زمین می‌آید و تا این اواخر تصور می‌کردند که تمام زیر پوسته و قشر زمین مذاب است اما حالا فهمیده‌اند که داخل زمین هم جامد و فقط قسمت مرکزی آن مذاب است.
8- بیشتر مواد آتشفشان از پوسته فوقانی زیر قشر خارجی است و مواد آتشفشانی هاوایی از عمقی در حدود چهل مایل بالا آمده است.
9- آتشفشان‌ها را از لحاظ طبقه‌بندی شدت طغیان مواد مذاب آنها تقسیم می‌کنند و فهرست هایی در این باره تنظیم شده است.
10- بزرگترین آتشفشانی که در تاریخ ضبط شده مربوط به کوه پله در جزیره مارتینیک در هند غربی (اقیانوسیه) است. یک روز صبح 8 کوه آتشفشان کرده 26 هزار سکنه را تلف نمود. در طغیان سال 1815 کوه تامبورا در هند شرقی (اقیانوسیه) وضعی پیش آمد که در اثر قحطی حاصله 80 هزار نفر مردند.
11- آخرین فرض ایجاد آتشفشان این است که مواد مذاب یا مواد آماده طغیان که آن را magma ماگما می‌گویند از شکاف یا سوراخ یا محل نازکی که پیدا می‌کند به بیرون می‌جهد و علت این که آتشفشان خاموش می‌شود این است که سوراخ یا دهانه مزبور به‌وسیله مواد محکم و جامدی به تدریج بسته می‌شود که آن را میخ یا Plug می‌گویند.
در برخی نقاط مثل آریزونا و نیومکزیکو در آمریکا آب به تدریج کوهی را که دهانه آتشفشان در آن بوده شسته ولی آن میخ که دهانه آتشفشان را مسدود کرده بود چون از مواد محکمی است به‌صورت یک ستون بلند باقیمانده است.
ترجمه و تلخیص شده از کتاب دائره المعارف علوم ـ ضمیمه سال 1966 چاپ گرولیر Encyclopaedia: Science Supplement, 1966 Grolier از مقاله آتشفشان ها یا Volcanoes ـ طغیان هایی که چهره زمین را تغییر می‌دهد ـ به قلم جان و. ترایل کیل John V Thrailkil
2- دوسوم از آتشفشان‌های فعال دنیا در «حلقه آتش» قرار دارند که اقیانوس اطلس آن را احاطه کرده است.
3- بیشتر آتشفشان های جدید نزدیک آتشفشان‌های قدیم طغیان می‌کند.
4- یک آتشفشان که در جوار آن آتشفشانی دیگر نیست در 20 فوریه 1943 در (میشو آکان) در مکزیک به وجود آمد که آن را پارکوتن نامیدند. در یک مزرعه هموار گندم یک روز بعدازظهر گازها و خاکسترهای داغ از لای شکاف‌های باریکی از زمین بیرون آمد و فردا صبح مخروطی به ارتفاع 30 فوت جای آن شکاف‌ها از مواد خارج شده تشکیل شد و یک هفته بعد ارتفاع آن به 450 فوت رسید و صدای غرش آن تا 200 مایل شنیده می‌شد. این آتشفشان تا نه سال تمام فعالیت کرد و بعد خاموش شد و اکنون ارتفاع آن 1300 متر است و مواد مذاب خارج شده از آن دو شهر را زیر گرفته است.
5- مواد خارج شده از آتشفشان گاز، سنگ مذاب و قطعات جامد است. گازهای آن بیشتر مرکب از بخار آب، هیدروژن، کلرورهیدروژن، سولفورهیدروژن، مونوکسید دوکاربن و دیوکسید دوکاربن است. مواد مذاب آن را به زبان خارجی Lava یا Lave می‌گویند.
6- قطعات جامد خارج شده ممکن است گاهی چند فوت قطر داشته باشند و آنها را بمب آتشفشانی می‌نامند ولی اکثراً از دانه‌های کوچک به اندازه دانه شن تشکیل شده است. از آن کوچکتر خاکستر آتشفشانی است که تا چند مایل در هوا حرکت می‌کند.
7- مواد مذاب از داخل زمین می‌آید و تا این اواخر تصور می‌کردند که تمام زیر پوسته و قشر زمین مذاب است اما حالا فهمیده‌اند که داخل زمین هم جامد و فقط قسمت مرکزی آن مذاب است.
8- بیشتر مواد آتشفشان از پوسته فوقانی زیر قشر خارجی است و مواد آتشفشانی هاوایی از عمقی در حدود چهل مایل بالا آمده است.
9- آتشفشان‌ها را از لحاظ طبقه‌بندی شدت طغیان مواد مذاب آنها تقسیم می‌کنند و فهرست هایی در این باره تنظیم شده است.
10- بزرگترین آتشفشانی که در تاریخ ضبط شده مربوط به کوه پله در جزیره مارتینیک در هند غربی (اقیانوسیه) است. یک روز صبح 8 کوه آتشفشان کرده 26 هزار سکنه را تلف نمود. در طغیان سال 1815 کوه تامبورا در هند شرقی (اقیانوسیه) وضعی پیش آمد که در اثر قحطی حاصله 80 هزار نفر مردند.
11- آخرین فرض ایجاد آتشفشان این است که مواد مذاب یا مواد آماده طغیان که آن را magma ماگما می‌گویند از شکاف یا سوراخ یا محل نازکی که پیدا می‌کند به بیرون می‌جهد و علت این که آتشفشان خاموش می‌شود این است که سوراخ یا دهانه مزبور به‌وسیله مواد محکم و جامدی به تدریج بسته می‌شود که آن را میخ یا Plug می‌گویند.
در برخی نقاط مثل آریزونا و نیومکزیکو در آمریکا آب به تدریج کوهی را که دهانه آتشفشان در آن بوده شسته ولی آن میخ که دهانه آتشفشان را مسدود کرده بود چون از مواد محکمی است به‌صورت یک ستون بلند باقیمانده است.
ترجمه و تلخیص شده از کتاب دائره المعارف علوم ـ ضمیمه سال 1966 چاپ گرولیر Encyclopaedia: Science Supplement, 1966 Grolier از مقاله آتشفشان ها یا Volcanoes ـ طغیان هایی که چهره زمین را تغییر می‌دهد ـ به قلم جان و. ترایل کیل John V Thrailkil
