علم چیست
علم هم با وجود قدرت عظیمی که دارد (که در حقیقت نیرو و دینامیسم عالم است) بدون عمل وجود خود را ابراز نمی‌کند و نتایج خویش را نشان نمی‌دهد و درحقیقت جلوه علم با عمل است. به همین لحاظ است که علوم را به نظری و عملی یعنی تئوری و پراتیک تقسیم کرده‌اند و منظور از نظری علومی است که هنوز از منطقه ذهن خارج نشده و از زمینه کتاب و گفتار تجاوز ننموده است ولی همین علوم نظری وقتی وارد عمل شود و به آزمایش و تجزیه شیمیایی و فیزیکی و مکانیکی توأم گردد تبدیل به علم پراتیک خواهد گردید. این همان است که در زبان اروپایی علم عمل شده Sciences Appliquées نامیده می‌شود.
بنابراین خلاصه مطلب در این است که عقل به وسیله فکر و فکر به وسیله علم و علم به وسیله عمل شروع به جلوه‌گری می‌کند و جلوه آن ها همان جلوه روح است لاغیر. به این لحاظ شعری را که سالیان قبل گفته‌ام و نخست در کتاب مکانیسم آفرینش چاپ شده شاهد می‌آورم:
| روح امریست پرتوش عقل است | عقل فکر است و قدرتش علم است | |
| عقل با فکر و علم با اعمال | جلـوه از روح می‌کند الحال |