توضیح مطلب

اکنون تا حدی فهمیده شد که حدود عالم به اتم خاتمه نمی‌یابد و هر چه به طرف کوچکتر برویم باز کوچکتر از آن هم هست و لایتجزائی در بین نیست و هر چه به سوی بزرگتر رویم باز هم هست. در واقع کرات حال هسته یک هندوانه را که به مثابۀ کرۀ بزرگتری است دارند.
اگر کوچک و بزرگ و حد توقف برای آن قائل شویم مثل این است که اول و آخر را تصدیق کرده‌ایم.

هسته‌ای که در یک هندوانه هست از خود هندوانه خبر ندارد و در محفظه‌ای پوشیده است. اما خود آن هسته هم تشکیلات مخصوص به خود دارد و در میان آن هم باز مغز هسته و تشکیلات جدیدی هست که به منزلۀ خود هسته در مقابل هندوانه است. از طرف دیگر خود هندوانه دارای تشکیلاتی است از آن جمله چند طبقه پوست روی آن‌ را فرا گرفته تا به پوست سبز می‌رسد. بشر خیال می‌کند که پوست سبز حدود هندوانه است در حالی که پس از پوست سبز هندوانه هوای زمین آن‌ را احاطه کرده و تازه خود هندوانه در کرۀ زمین و کرۀ زمین در فضا قرار دارد. این امر خود دلیل دیگری برای لایتناهی بودن عالم است.

دلیل آن که هرچه به کوچک و بزرگ رویم باز کوچکتر و بزرگتر هم هست آن است که بشر با اختراع آلات جدید مرتباً عظمت‌های تازه‌ای از عالم لایتناهی یا اتم کشف می‌کند. پیدایش دوربین‌های نجومی که هر مرتبه بزرگتر از سابق ساخته می‌شود مثل دوربین پالومار¹ نسبت به دوربین کوه ویلسون² و دوربین کوه ویلسون نسبت به یرک³ و لیک⁴ نشان داد که هر چه از کرانه‌های آسمان بیشتر کشف شود باز دیده‌اند که دوربین‌های بعدی حدود جدیدی کشف می‌نماید یعنی حدودی را که قبلاً دیده بودند وسعت می‌بخشد.

آخرین نتیجه‌ای که از مطالعه در دوربین کوه پالومار به دست آمده نشان داده که مجموع کرات تشکیل کهکشان‌ها را می‌دهد و مجموعه کهکشان‌ها تشکیل یک عالم را می‌دهد و تعداد کثیری از این عالم‌ها و گله عالم به وجود می آورد که طبق آخرین حدود دانش چند میلیون میلیون از این قبیل عالم‌ها کشف کرده‌اند.این حدی است که تا امروز دانسته‌اند. در واقع این سلسله مراتب انتها ندارد و حقیقت آن همان است که گفته شد.در عالم بینهایت ریز هم مسئله همین طور است.

• دیدگاه ها